ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Β. Ήρθε η ώρα να την αντιμετωπίσουμε!
Αν κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν μας, είναι βέβαιο ότι έχουμε παρατηρήσει κάποιο περιστατικό ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο ή δια ζώσης κάποια στιγμή στη ζωή μας. Πώς αντιδράσαμε, λοιπόν; Το αναγνωρίσαμε αμέσως ή μόνο αφού οι συνέπειές του ήταν εμφανείς και το περιστατικό βγήκε εκτός ελέγχου; Ήμασταν προετοιμασμένοι γι’ αυτό; Μήπως δεν αντιδράσαμε καθόλου; Παρακάτω θα βρείτε τα αποτελέσματα της έρευνας που αναφέραμε παραπάνω σχετικά με αυτό το ερώτημα:
Πώς αντιδράτε συνήθως στη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο;
Αν αυτή τη στιγμή ανήκετε στην πλειοψηφία των ερωτηθέντων, οι οποίοι απάντησαν ότι όταν έρχονται αντιμέτωποι με ένα περιστατικό ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο απλώς το “αγνοούν”, ήρθε η ώρα να σας διαφωτίσουμε με μερικά χρήσιμα βήματα για να ενεργοποιηθείτε και να λάβετε κι εσείς δράση ενάντια σε αυτό το βάρβαρο φαινόμενο! Με άλλα λόγια…ήρθε η ώρα να γίνετε Preventizers!
ΒΗΜΑ 1: Α-Ν-Α-Γ-Ν-Ω-Ρ-Ι-Ζ-Ω
Τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει, εκτός αν πούμε τα πράγματα με το όνομά τους! Το να αναγνωρίσει κανείς τη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο είναι το πρώτο βήμα προς την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι απλή κάποιες φορές, υπάρχουν άλλες όμως που απαιτεί βαθύτερη γνώση του φαινομένου – ειδικά όταν η ρητορική μίσους είναι έμμεση και κρύβεται σε υπονοούμενα.
Παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι πέφτετε πάνω στην παρακάτω ανάρτηση σε μια επίσημη σελίδα μιας εθνικής εφημερίδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: “Από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης, η βία και η επιθετικότητα έχει αυξηθεί σημαντικά.”
Προκειμένου να αναγνωρίσετε τη ρητορική μίσους, πρέπει να αναρωτηθείτε τα παρακάτω:
- Είναι αυτό μια περίπτωση ρητορικής μίσους;
- Είναι ρατσιστικό ή προκαλεί διακρίσεις;
- Μπορεί να πληγώσει, να βλάψει ή να είναι επικίνδυνο;
- Ποια είναι τα θύματα;
- Πόσο “αρνητική” είναι αυτή η έκφραση;
Ακόμα και αν δεν είστε σε θέση να απαντήσετε σε καθεμία από αυτές τις ερωτήσεις, είναι σημαντικό το γεγονός ότι έχετε ήδη μπει στη διαδικασία να αντιμετωπίσετε τη ρητορική μίσους, σε πρώτη φάση με το να μην την αγνοείτε εντελώς ή να μην την δέχεστε παθητικά.
ΒΗΜΑ 2: Α-Ν-Τ-Ι-Σ-Τ-Α-Σ-Η
Αφού αναγνωρίσετε το περιεχόμενο μίσους, ήρθε η ώρα για δράση! Η παθητική στάση απέναντι σε περιστατικά ρητορικής μίσους, ισούται με…”συμμετοχή στο έγκλημα”, αφού παραχωρείτε περισσότερο χώρο στην αδικία και τις διακρίσεις εναντίον των πιο ευάλωτων και περιθωριοποιημένων ατόμων ή ομάδων. Αναρωτιέστε τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό; Ορίστε:
- Καταγγελία: υπάρχουν αρκετοί μηχανισμοί στο διαδίκτυο, στους οποίους μπορείτε να καταγγείλετε τα περιστατικά ρητορικής μίσους και να τα αντιμετωπίσουν κατάλληλα. Ακόμα και αν δεν είστε ακόμα βέβαιοι αν πρέπει να καταγγείλετε ένα περιστατικό ή όχι, καλύτερα να κάνετε εσείς το χρέος σας, να το καταγγείλετε και αφήστε τις αρμόδιες αρχές να το αξιολογήσουν.
- Απάντηση: το να αγνοεί κανείς τη ρητορική μίσους δεν αποτελεί διέξοδο! Αντίθετα, δίνει έδαφος για περαιτέρω εξάπλωση και υποστηρίζει την αυθάδεια των θυτών να συνεχίσουν τη βλαπτική συμπεριφορά τους. Γι’ αυτό…αντιδράστε! Απαντήστε, δώστε επιχειρήματα και βάσιμες απόψεις εναντίον τους, πάντα όμως με σεβασμό στα δικαιώματα των άλλων.
- Υποστήριξη θυμάτων: αν υπάρχει κάποιος που χρειάζεται τη βοήθεια και υποστήριξή σας σε αυτή τη διαδικασία, αυτά δεν είναι άλλα από τα ίδια τα θύματα της ρητορικής μίσους. Ξεκαθαρίστε τους ότι είστε δίπλα τους, ότι τους υποστηρίζετε και θα πάρετε το μέρος τους όποτε χρειαστεί. Συνήθως τα θύματα έχουν ανάγκη αυτήν την εξωτερική δύναμη, καθώς έχουν την τάση να νιώθουν ανασφάλεια, μοναξιά και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
ΒΗΜΑ 3: Α-Π-Ο-Δ-Ο-Κ-Ι-Μ-Α-Σ-Ι-Α
Αν πάμε ακόμα ένα βήμα παραπέρα, φτάνουμε στο σημείο που κάτι πρέπει να γίνει για να μειωθούν τα περιστατικά ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, χτυπώντας κατευθείαν στην “καρδιά του προβλήματος” και “κόβοντας τις ρίζες του”. Πώς;
- Προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Δεν υπάρχει πιο σπουδαίο και ισχυρό όπλο πάταξης της ρητορικής μίσους από εκείνο που η ίδια παραβιάζει: ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ! Αυτή η προσέγγιση αναπτύσσει συναισθήματα κατανόησης και σεβασμού προς τους άλλους, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή και μια αίσθηση ατομικής δράσης.
- Προώθηση εναλλακτικών ρητορικών: Μερικές φορές είναι πιο σημαντικό να επικεντρωνόμαστε σε όσα υποστηρίζουμε, αντί σε όσα εναντιωνόμαστε. Η πρόταση εναλλακτικών ρητορικών σε βάθος χρόνου και η προσέγγιση των πραγμάτων με θετική ενέργεια, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των αρνητικών και βλαπτικών αφηγήσεων, αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης όσων εμπλέκονται σ’ αυτές. Σίγουρα η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο!
ΒΗΜΑ 4: Α-Π-Ο-Δ-Ο-Μ-Η-Σ-Η
Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό να κατανοήσει κανείς πώς/γιατί κάποιο περιεχόμενο μίσους γεννήθηκε εξ αρχής. Για να το καταφέρετε αυτό θα πρέπει να “σπάσετε” το περιεχόμενο αυτό σε μικρά κομμάτια – τα οποία συνήθως είναι απλές ιδέες, και να ερευνήσετε τη διαδρομή που ακολούθησαν μέχρι να καταλήξουν σε μια μορφή ρητορικής μίσους. Φυσικά, αυτό δεν είναι εύκολη δουλειά, ίσως όμως οι παρακάτω κατευθυντήριες ερωτήσεις μπορούν να σας φανούν χρήσιμες:
- Ποια πρόθεση κρύβεται πίσω από το περιεχόμενο;
- Πώς συνδέεται το κείμενο αυτό καθ’ αυτό με το νόημα που επιδιώκει να περάσει;
- Η γλώσσα που χρησιμοποιείται έχει σκοπό να πληγώσει τους άλλους (ιδίως σε μεγάλα ιδεώδη όπως η εμπιστοσύνη και η δικαιοσύνη);
Όσο εύκολη ή δύσκολη και αν είναι η διαδικασία αντιμετώπισης της ρητορικής μίσους, είναι βέβαιο πως μπορεί να οδηγήσει σε μια θετική αλλαγή τόσο σε εμάς τους ίδιους, όσο και στην ευρύτερη κοινωνία. ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ ΤΟ!