ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Β. Αφηγήσεις: πού μπορούμε να τις βρούμε και τι εναλλακτικές έχουμε;
Είναι αλήθεια: τα παραμύθια ποτέ δεν είχαν σκοπό να προκαλέσουν κακό ή να δημιουργήσουν εχθρικές συμπεριφορές στους αναγνώστες τους – πόσω μάλλον στο πιο σημαντικό κοινό τους: τα παιδιά και τους νέους! Και είναι, επίσης, αλήθεια ότι τα παραμύθια “γεννήθηκαν” σε εποχές που οι περισσότερες από τις έννοιες που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα δεν ήταν καν υπό συζήτηση! Λυπηρό, αλλά αλήθεια! Ωστόσο, η ανθρωπότητα εξελίχθηκε και έχει κάνει αρκετή πρόοδο σε αυτό το ζήτημα, οπότε ήρθε η ώρα να ανασκευάσουμε και -γιατί όχι- να αλλάξουμε εντελώς τα απομεινάρια του παρελθόντος, ώστε να ταιριάζουν περισσότερο με τις αξίες της σύγχρονης εποχής, όπου όλοι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ίσοι και να χαίρουν σεβασμού. Παρεμπιπτόντως, τα παραμύθια δεν αποτελούν εξαίρεση. Αναρωτηθήκατε ποτέ αν ή τι είδους κρυφά μηνύματα βγαίνουν στην επιφάνεια αν διαβάσουμε πιο προσεκτικά ένα παραμύθι; Ή νιώθετε πιο άνετα “τυφλωμένοι” από την επιφανειακή αθωότητά τους; Ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα από τα πιο διάσημα και αγαπημένα παραμύθια όλων των εποχών!
Η σταχτοπούτα
Η κακιά μητριά και οι άσχημες θετές αδερφές της Σταχτοπούτας δεν την άφηναν να πάει στον χορό, επειδή ζήλευαν τα νιάτα και την ομορφιά της. Όμως, η νεράιδα νονά της έκανε μερικά μαγικά και τα κατάφερε! Η Σταχτοπούτα χόρεψε με τον όμορφο πρίγκιπα, ο οποίος αμέσως την ερωτεύτηκε. Τα μεσάνυχτα, όμως, την ώρα που έτρεξε να φύγει, έχασε κατά λάθος το γοβάκι της. Ο πρίγκιπας βρήκε το γοβάκι και έψαξε πολύ να την βρει και να της το δώσει πίσω. Όταν τελικά την βρήκε, την έσωσε από τη μητριά της, παντρεύτηκαν και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Φράση
Κρυμμένη αρνητική αφήγηση
κακιά μητριά, άσχημες θετές αδερφές, δεν την άφηναν
- Η θετή οικογένεια είναι συχνά κακή
- Ο γέρος/άσχημος είναι και κακός
τα νιάτα και την ομορφιά της, τον όμορφο πρίγκιπα
- Οι πρωταγωνιστές πρέπει να είναι νέοι και όμορφοι
Νεράιδα, έκανε μερικά μαγικά
- Τα προβλήματα λύνονται με μαγικά
χόρεψε με τον όμορφο πρίγκιπα, ο οποίος αμέσως την ερωτεύτηκε
- Ο έρωτας είναι ακαριαίος και εξαρτάται από την εξωτερική εμφάνιση
έχασε κατά λάθος το γοβάκι της
- Κορίτσι σε σύγχυση
Ο πρίγκιπας βρήκε το γοβάκι και έψαξε πολύ να την βρει, την έσωσε
- Αγόρι – ήρωας
- Χώρες που έχουν σοφούς και ευγενείς βασιλιάδες και βασίλισσες, που κληρονομούν την εξουσία από τους γονείς τους (μοναρχία)
- Η ομορφιά/χάρη και η αθωότητα ανταμείβονται
παντρεύτηκαν και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα
- Ένας γάμος πάντα φέρνει ευτυχισμένο τέλος
- Κοινωνική και οικονομική ασφάλεια μέσα σε μια βασιλική οικογένεια
- Κάθε ιστορία έχει ευτυχισμένο τέλος
Είναι ξεκάθαρο ότι τα περισσότερα παραμύθια περιλαμβάνουν αφηγήσεις περισσότερο ή λιγότερο κοινές σε όλες τις ιστορίες. Και σίγουρα θα βρίσκαμε κι άλλες αν προσπαθούσαμε να αναλύσουμε ολόκληρη την ιστορία. Πώς θα ήταν άραγε το παραμύθι αυτό αν προσπαθούσαμε να ξεφορτωθούμε όλες τις στερεοτυπικές αφηγήσεις και το μετατρέπαμε σε μια ιστορία που ήταν περισσότερο αποδεκτή και χωρίς να αποκλείει κανέναν; Απολαύστε τη δική μας…εκδοχή της Σταχτοπούτας!
Η Σταχτοπούτα ήταν ένα νέο και δυναμικό κορίτσι με κοφτερό μυαλό και πολλές ικανότητες. Η ημέρα του χορού είχε φτάσει, αλλά δεν ήταν σίγουρη αν θα μπορούσε να πάει τελικά, επειδή έπρεπε να τελειώσει τα μαθήματά της για την επόμενη ημέρα. Ωστόσο, ήθελε πολύ να πάει – θα ήταν τέλεια ευκαιρία να έρθει σε επαφή με άλλους ανθρώπους! Τελικά, στρώθηκε στη δουλειά και κατάφερε να τελειώσει εγκαίρως. Φόρεσε ένα όμορφο φόρεμα και το πρώτο ζευγάρι παπούτσια που βρήκε μπροστά της, που της ήταν λίγο μεγάλα, αλλά δεν είχε χρόνο για αυτά τώρα – έπρεπε να προλάβει τον χορό. Ήταν αποφασισμένη να διασκεδάσει πολύ, αλλά να μην το ξενυχτήσει – την επόμενη μέρα έπρεπε να πάει στο σχολείο! Χόρεψε μέχρι τελικής πτώσης, γέλασε πολύ και γνώρισε αρκετούς ανθρώπους, και όταν κοίταξε το ρολόι συνειδητοποίησε ότι ήταν σχεδόν μεσάνυχτα! Ήταν ώρα να φύγει! Την ώρα που έβγαινε τρέχοντας από το μαγαζί, γλίστρησε και -έτσι πώς της ήταν μεγάλα τα παπούτσια- έχασε το ένα στις σκάλες. Ευτυχώς, ένας από τους συμμαθητές της το βρήκε και ήταν αρκετά ευγενικός ώστε να της το επιστρέψει την επόμενη ημέρα στο σχολείο. Της φάνηκε πολύ καλός και ευγενικός, παρ’ όλο που δεν τον είχε προσέξει μέχρι τότε. Άρχισαν να κάνουν παρέα, γνωρίστηκαν καλύτερα και, όπως αποδείχθηκε, είχε πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα! Έτσι, έγιναν πολύ καλοί φίλοι και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα!
Πώς σας φαίνεται τώρα; Σας προκαλούμε να φτιάξετε τις δικές σας εκδοχές παραμυθιών χρησιμοποιώντας πολλή φαντασία και ανοιχτό μυαλό! Δοκιμάστε τις ικανότητές σας στη…συγγραφή και διασκεδάστε το!
Για να γυρίσουμε, όμως, στο θέμα μας, το ερώτημα είναι τώρα…τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό; Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να αλλάξουμε ό,τι μας ενοχλεί; Μην πάτε πολύ μακριά! Η απάντηση είναι απλή και έχει μόνο δύο λέξεις: κριτική σκέψη!