ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
ΜΗ ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (NFE) vs ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ και το Σχολείο Κριτικής Σκέψης
Όπως αναλύθηκε νωρίτερα, η διαδικασία της κριτικής σκέψης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είναι απαιτητική, σύνθετη και απαιτεί όχι μόνο δεξιότητες, αλλά και γνώσεις, Επομένως, αν έπρεπε να επιλέξουμε τον καλύτερο τρόπο για να την διδάξουμε στους νέους ανθρώπους, ποιος θα ήταν αυτός; Θα ήταν μέσω των πρακτικών τυπικής εκπαίδευσης που εφαρμόζονται από τους δασκάλους και τους εκπαιδευτικούς συμβούλους; Θα έπρεπε να λάβει χώρα στα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Ή θα έπρεπε να γίνει μέσα από μη τυπικές εκπαιδευτικές μεθόδους και μάλιστα από ειδικούς που δουλεύουν με νέους εκτός του παραδοσιακού σχολικού περιβάλλοντος;
Αυτό το δίλημμα είναι βαθύτερο απ’ ό,τι δείχνει και υπάρχουν περισσότερες από μία απαντήσεις για όλα αυτά τα ερωτήματα. Ας ρίξουμε μια ματιά, λοιπόν, στα βασικά χαρακτηριστικά της τυπικής και της μη τυπικής εκπαίδευσης και στις πρακτικές τους για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο μέσα από το “Σχολείο Κριτικής Σκέψης” (ΣΚΣ):
Μη Τυπική Εκπαίδευση (ΜΤΕ)
Τυπική Εκπαίδευση (ΤΕ)
ΑΝΑΛΥΣΗ
εθελοντική
υποχρεωτική
Παρ’ όλο που ο εθελοντικός χαρακτήρας δημιουργεί μια θετική αίσθηση στους συμμετέχοντες, η υποχρεωτικότητα διασφαλίζει ότι οι μαθητευόμενοι θα λάβουν τουλάχιστον τις βασικές γνώσεις για το ζήτημα.
Περιορισμένη οργάνωση
Πολύ καλή οργάνωση
Η ΤΕ φαίνεται να έχει το προβάδισμα, καθώς η στερεά δομή είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ποιότητας στο ΣΚΣ.
Με επίκεντρο τους συμμετέχοντες
Με επίκεντρο τους δασκάλους
Η ΜΤΕ μάλλον επικρατεί, δεδομένου ότι η διαδικασία μάθησης επικεντρώνεται στους συμμετέχοντες και διασφαλίζει ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, προσφέροντας ευελιξία και προσαρμοστικότητα, όπου απαιτείται.
Μπορεί να γίνει οπουδήποτε
Γίνεται σε συγκεκριμένο περιβάλλον (σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, κολλέγια, πανεπιστήμια)
Η ΜΤΕ επικρατεί: η δυνατότητα μάθησης σε διαφορετικά περιβάλλοντα, μακριά από το στεγνό σχολικό περιβάλλον, κάνει τη διαδικασία περισσότερο ελκυστική και ενδιαφέρουσα για τους συμμετέχοντες, οι οποίοι έτσι φαίνεται να ενδιαφέρονται περισσότερο.
Δεν υπάρχει επίσημη πιστοποίηση
Υπάρχει επίσημη πιστοποίηση
Η ΜΤΚ φαίνεται να μένει λίγο πίσω, καθώς το πτυχίο/η πιστοποίηση είναι σημαντικά για τη μετέπειτα κοινωνικοοικονομική θέση και την επαγγελματική εξέλιξη.
Εμπειρική γνώση
Θεωρητική προσέγγιση
Η ΜΤΕ επιτρέπει στους συμμετέχοντες να βιώσουν τη διαδικασία της κριτικής σκέψης στην πράξη και να αφομοιώσουν τις πληροφορίες μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες – σίγουρα ένα αδύναμο σημείο της ΤΕ.
Αυτοαξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Διαδικασίες εξέτασης των αποτελεσμάτων
Η ΤΕ σίγουρα προηγείται: οι διαδικασίες εξέτασης περιλαμβάνουν πιστοποιημένα και αντικειμενικά κριτήρια που μπορούν να αξιολογήσουν καλύτερα την πρόοδο/το επίπεδο κατανόησης των συμμετεχόντων, ενώ η αυτοαξιολόγηση είναι συνήθως υποκειμενική και ίσως κάπως παραπλανητική
Ποικιλία τρόπων μάθησης, μεθοδολογιών και εκπαιδευτικών προσεγγίσεων
Συγκεκριμένο πρόγραμμα μαθημάτων
Η ΜΤΕ παίρνει το προβάδισμα, καθώς η εναλλαγή των εκπαιδευτικών προσεγγίσεων ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες των συμμετεχόντων, εγγυάται ότι το μήνυμα θα φτάσει σίγουρα στον τελικό του προορισμό
Δημοκρατική
Ιεραρχική
Η ΜΤΕ είναι η λύση, αφού δημιουργεί μια αίσθηση συμμετοχής στο σύνολο, αλληλεγγύης και ισότητας
Διαδραστική
Λιγότερο διαδραστική
Παρ’ όλο που η διάδραση και η ενεργή συμμετοχή είναι σημαντικά στοιχεία στη διαδικασία μάθησης, μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις εκτός ελέγχου όταν τα ζητήματα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, όπως αυτά με τα οποία ασχολείται το ΣΚΣ (στερεότυπα, προκαταλήψεις, διακρίσεις, ρητορική μίσους)
Διαβάζοντας αυτόν τον πίνακα, γίνεται εμφανές ότι τόσο οι ΜΤΕ όσο και η ΤΕ στο πλαίσιο του ΣΚΣ έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, ενώ παραμένουν εξίσου σημαντικές και αποτελεσματικές. Με άλλα λόγια, και οι δύο μορφές εκπαίδευσης αλληλοσυμπληρώνονται και συμβάλλουν ισομερώς στη διαδικασία της δια βίου μάθησης. Για αυτόν τον λόγο, το ιδανικότερο σενάριο θα ήταν να ενσωματώσουμε μεθόδους ΜΤΕ στο τυπικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα μαθημάτων, και το αντίστροφο, προκειμένου να επιτύχουμε τη μέγιστη απόδοση και αποτελεσματικότητα του Σχολείου Κριτικής Σκέψης.