Поглавје 1
a. Започнување
Односите на земјите од Западен Балкан (ЗБ) се многу оптоварени со понова историја на конфликти. Говорот на омраза е идентификуван како „подтикнувач“ на секаква омраза и барикада на секое понатамошно нормализирање и зајакнување на соработката меѓу граѓаните. Во пракса, како што е јасно наведено во извештаите на ЕУ за сите земји на Западен Балкан, а најново во Србија (2019) и Косово (2018), говорот на омраза и дискриминаторската терминологија се присутни во медиумите и на интернет, но често се толерираат, ретко се решаваат со регулаторни властите или обвинителите. Згора на тоа, има бројни несреќни случаи каде говорот на омраза не остана само усен или писмен, туку брзо ескалира и доведе до ужасни злосторства од омраза и загуби на живот. Во исто време, сајбер-малтретирањето како доминантна форма на говор на омраза се претвори во сериозен и постојан проблем кај младите, погодувајќи ги особено тинејџерите и предизвикувајќи трајна штета, вклучително зависност, анксиозност или агресија, што алармантно често доведува до самоубиствени тенденции.
Постојните системи на политики главно се фокусирани на задржување на статус кво и справување со последиците од екстремното однесување, а не на негово спречување или спротивставување. Националистичките наративи дури се разгоруваат секој пат кога тоа ќе им биде погодно за национално ориентирани политичари. Последиците од овие тактики ги доживуваме секојдневно: луѓе напаѓаат пекара од граѓанин поради фотографија; луѓе кои палат српски производи во Косово; луѓе меѓусебно се напаѓаат во Црна Гора поради црквата; ставање налепници над знамето на Северна Македонија на автомобили во Грција итн.
Колку и некој да се труди да го „изгаси огнот“ откако ќе се случи инцидент со говор на омраза, тоа може да обезбеди само некаква краткорочна разрешница со ограничени резултати. Сепак, долгорочните решенија нема да бидат можни доколку не почнеме да работиме на корените на ова прашање и да се спротивставиме на штетните наративи што ги вклучува.
Па, каква е улогата на младите во оваа реалност? На која страна се тие? Има ли надеж на крајот на денот? Факт е дека младите се најактивната група во дигиталниот свет, при што 71% од корисниците на интернет се на возраст од 15-24 години, наспроти 48% од возрасните. И нема сомнеж дека овие бројки значително се зголемија за време на пандемијата COVID19. Во исто време, младите се чини дека се и мета и креатори на говор на омраза во виртуелниот простор, тековна битка на бело и црно, на правилното и погрешното, на опстанок и суровост. Сепак, уште еднаш младите се подготвени да го променат светот во кој живеат, да направат разлика, да бидат вклучени и ангажирани во менувањето на фактите и да изградат реален и виртуелен свет каде што во иднината повеќе не припаѓаат црните страници на говор на омраза.